Monday 2 June 2008

Tuipuiral Mo

Thanglunghnemi zai kan ngaihthlak chuan "Zofaten kan fan a ril tual tual" tih te Isua'n khawvel hi a dengchhuak ang' tih te kan hre thei ang. Chutiang zinga tel ve ngei tur chu Rodawngliana (RD) leh Karin te inneihna hi a ni ve ngei ang. Mizoramah ropui takin an lawm tawh a. Chu mai chu duhtawk mai lovin, Karini awmna ram leh khua ngeiah a chhungte leh thenrual tha bakah a thian tha ten lawmna neih ve leh ngei an duh tlat a. Chutiang khawpa lawmpuina thuahhnih ngawt mai atan zawng kan Mizo tlangval hian a phu chiahlo kan ti a nih pawhin makpa ngainat awm leh mifel tak fapa thar tluka an en theih RDa hian a phu ve bawk a ni ngei ang.




An rawn thlen hnu reilo teah sawmna leh information an sem chhuak a. A ni atan 31/05/08 (Inrinni) ruat a nih ang ngeiin a hun taka sawm bik te leh mipuite an thleng kim vek a. Tan hun atana ruat sa tlailam dar 3:30 a rit hmain mipui te chu Biak In chhungah kan kim vek tawh. Ngawi rengin Biak In chhungah kan thu thup mai a. Ngai teh, pawn lam atang chuan naupang duhawm tak tak pathum te chu rawn lutin parpang hnahmawi chitinreng te chu biring vawrh an sawi ang maiin RDa leh Karin te kalna tur carpet sen chungah chuan an theh til ar ar mai a. Mopa leh Monu ten an rawn zui nghal bawk a. A inchawih mawi ngei mai. Mipui kan ding thup a, Mopa leh Monuten an thutna tur an thleng fel chiah tihah a rualin an thu thup a. Thupuangtu'n hun hmandan tur a puan hnuin zaina nen hun hman hmasak ber a ni a. Music a tha bawka, zai a nuam ngei mai. Hla hruaituten an zir vawng zawk nge ni aw phak bakah zai rin palh pawh awl tak a ni.


Tichuan, Churh pastor'in Thusawina hun a hmang nghal deuh mai a. Englisha lo let turin South African nula fel tak mai ruat a ni a. A aw a fiah thain a english a nalh bawk a. Ngaihthlak pawh a nuam kher mai. Pastor hi pastor la thalai tak mai a ni a, fiamthu thiam tak leh thusawi thiam tak a ni bawk a. Boruak a chawk zangkhai thiam a, a kar lakah fiamthu a pawlh zauh thin avangin kan nuih dar dar chang lah a tam. A hmasa berin; Inneih vawihnihna kan hmang dawn a, hetianga vawihnih nupui leh pasal angkhat tho, hmun hrana inneihna siam that leh a ni hi a danglam hrim hrim a, a ropui bik a ni, a han ti a. Tin, RDa hming pum a han lam dawn a, a sei tha ve ang reng sia, Lalrodawngliana han tih tuah mai chu lam dik a har ngang a ni ang, RDa tiin kan sawi zel mai dawn nia a ti ta a. Mizorama an lawm ropui dan te, an lo ngaihhlut sak dan te kan lo hria a, thlalak leh film ah te kan hmuhin Mizoram mipuite leh kohhrante kan ngaisang a, an zing tel ve pawh ka chak hle a ni, a ti.

Ram hrang leh hnam hrang daih mai innei ta chu kawng leh lam taka ngaihtuah chuan thil mak tak a ni ve thei a, eng emaw zawng tak chuan a huphurhawmna chin pawh a awm ve thei ngei ang, mahse, nang leh kei hi Krista-ah chuan pumkhat, hnam khat kan lo ni tawh a. Jentel an awm tawh lo va, Juda an awm chuang lem tawh hek lo. Mingo leh Mihang te, Asian leh Indian te pawh Isua-ah chuan angkhat vek kan lo nih tawh avangin kan Culture zia leh NUnphung te chu lo inang vek lo mah se, Isua kan rinna avang zawk erawh chuan engkim hi theih loh a awm lo va, a ni thei vek a, a tha thei vek a ni, a ti a. Harsatna leh beidawnna a lo awm fo ang. Chung te chu hnam khat leh hnam khat, Culture thuhmunah pawh a awm thei vek a. Inthenna leh inhauhna te pawh a thleng thei vek a ni. Mahse, Isuaah erawh chuan engkim hi a fel thei a, kan innghat bur mai tur a ni. A theih hram chuan zanah in mut hmain in nupain tawngtai dun ziah turin ka fuih a che u. a ti a. Heng bakah hian fuihna thu tha tak tak a tam a, kan tarlang seng lovang. A thusawi zawh hian Karin u mipa a solo a, RDa hian nalh takin Harmonica a ham sak nghe nghe. Mizorama Praise & Worship leh Youth Mission vela Harmonica hamtu ber a lo ni thin bawk a, thiam an ti hlein ka hria.


Tichuan, a thusawi zawhah chuan ruat bikte tawngtai tura koh chhuah kan ni a, Karin-i pa, Kei, South Africanpa leh Pastor te chu a inchhawka nupa tuak tharte tana tawngtaina nei tura tih kan nih angin mahni tawng ngeia tawngtai ni thei se tih a ni bawk a. Ka tawngtai hma lawk hian pastor hian Mizo tawnga tawngtai kan ngaithlak nghal dawn e, a han ti zauh a. Tichuan min sawm hmasa ber a, Pathian hnenah malsawmna leh lawmthusawina te kan dil hnuin midang pawhin an tawngin an chhunzawm ve zel a, a tawp berah Pastorin a khar a, kan zai hova, tichuan refreshment ei turin chhawng hnuai lamah kan chhung thla a, Theirah chi hrang hrang bakah In chi chihrang hrang a tam ngang mai a. Chutiang zingah chuan Champaign te pawh a awm a.


Tin, ka mi hriat ngai loh, Ngo vuh mai sambuang deuh chhap nula thenkhat chuan Mizo tawng tlem a zawng an lo thiam a, Mizoramah an lo zin ve tawh thin lo niin, a then chu Mizo chhas nei te an ni bawk a. Keipawh chu min ngaina nghal deuh mai a. Kan ti ti ho nasa hle. Chung ho chuan ka hming pawh hrilh nawn ngai lovin an ko fiah thiam nghal mai a. An ngainat awm duh khawp mai. A then chu Venghluia lo khawsa ve zawk te, a then chu Chaltlang te, a then chu Republic vengah te an ni hlawm a. Mizoram nuam an tih thu leh kal leh an chak thu te pawh an sawi chamchi a. Thil mak tak mai chu Pastor leh heng mo lawmnaa rawn kal zawng zawng te hian India ti lova Mizoram an ti direct nghal tawp mai hian ka ngaihtuahna a tithui hle a. Mizoram chu ram bung pakhat ang maia ngaiin Mzoram a ri chhen mai a ni. Lawmawm ka ti hle.


Inthiarna In leh hmun khawi emaw lai reng rengah RDa te nupa hlimlai hmel thlalak tar a ni thlauh mai a. Tin, a duh apiangte tan Guest Book changkang tak dah a ni a, a sir lawkah Camera man a lo ding a, a hmaah chiah hian Mizopa leh Mizonu inthiam lim lian pui mai dah a ni a, a lu ah mahni lu rawlh theih mai turin an kher kua a, thla an lak pui luai luai mai a. Heng thlalak te hi Guest Book ah chawp leh chilha tarin, thu tha tak tak an ziah hnan a. Hetianga Mizo thuam leh Lim nalh tak maia lo buatsaihtu leh a nachang lo hretu hi a ngaihsan awm a, Mizo nih a tinuam a, Midangte pawhin Mizo thuam an lo hriat ve phah a ni.


Tichuan, thlalakna hun te inkawm khawmna hun te darkar khat chhung lai mai kan neih hnu chuan Programme chhawng hnihna tan a lo hun leh ta a. Dar 6:00 chiaha tan tur an tih ang ngeiin kan kim leh thap mai a. Aizawla an inneihna video te thlir hovin, kan ngawi thup a. Chumi hnu reilo teah ei leh in buatsaih a ni ta a. Mikhualte hi an kilna tur dawhkan ruat fel thlap a nih bakah an thutna turah present te takah RDa leh Karin-i te thlalak dah vek a ni a, chutah chuan a thu turte hming pawh ziah thlap a ni. Kei pawh Monu leh Mopa te chhungkaw dawhkanah ka tan thutna min lo buatsaih sak a, Mizopa tih takah RDa nen hian Mizo tawnga tawng zauh zauh kan ching hle. Kan hnam zia nge ni, nuam kan ti tlat thin alawm mawle. Tichuan Monu Karin chuan mikhualte inhmelhriattirna neiin an lo kalna te a sawi hlawm a, London atang te, Holland atang te, Germany atang te, a then chu Sweden atang te an ni hlawm a. Kan inpawlh nuk a nih ber chu.
Sambuang chhas an ni thum hlawm bawk a. Keini Mizopa hmel ang pu chu RDa leh Kei chiah hi kan ni a. Indian South African inti Vai pakhat a awm ve a. A hmel a vai tih loh chu thil dangah chuan a sap vek thung a. A nupui pawh sap a ni. Chaw ei hma hian RD-a chu tawngtai tura sawm a ni a, Sap tawngin a ti ang chu ka lo ti rilru a, mahse, Mizo tawngin a rawn bei veleh ta daih mai a. Mizo nge nge kan ropui thin e..:) Dinner thuihnai tak kan ei ho hnu chuan Mizorama lo awm ve tawh thin Sap nula pakhat chuan min hrilhru a, Mizo hla "Han thlir teh u, Ka Lal Kross khi' tih hla chu zan lam programme a sak pui turin min sawm a. Ka phur teh lul nen, a hnuah Sana ka han en chuan Dar riat a lo kawk ta vu si a, ka hawnna tur kha darkar hnih dawn lai kal a lo ni bawk si a. Tichuan, RDa leh Karin hnenah hrilhin midang pawh hrilh buai ta lo chuan ka hawn san ta hlawm a.


Ka hawn kawngah ka ngaihtuah chet cheta, ropui ka ti tulh tulh a, Pastor thusawi te, Karin nu leh pa thusawi te leh Mizoram lo zin ve tawh nula thenkhat ka ti ti pui atangte chuan ngaihtuahna tam tak a lo lut a. Bangalore ah te, Tamil Nadu ah te lo awm kual tawh thin Karini pa hi missionary a ni a. India ramah kum rei tak ka awm ve a, Mizoram hi ka lo hmelhriat ngai lo va, a hming pawh hi ka hre ngai meuh lo va, kan fanu'n pasal a neih dawna Mizoram chanchin kan han chhiar a, kan han zirchiang chu kan tlangnel nghal tawp mai a. Kan han zin chho a, mipui mimir te thatna leh hawihhawmna te chu mak kan ti a, nuam kan ti a ni. An ti a.


Nula thenkhat te pawhin nuam an tih thu leh remchang hmasa bera zin an chak leh thu te an sawi a. Mizo tawng an thiam tawk; I dam em, thingpui i duh em, khawiahnge i kal dawn? etc.. te chu pai miah lovin an sawi thei a, kan hlimpui phian mai a. Mizoram sakhmingin India a luahlan a, Mizoram chu ram nuam leh ram danglam tak a nih thu te, ei leh in bakah culture leh sakhuana thlenga a danglam em avanga a mi chengte pawh kan ngaina nghal mai thei a ni, an tih te ka han ngaihtuahin 'Mizo ni bawk, Kristian ni bawk te aia vannei hi khawvelah an awm bik tawp lovang' ka ti rilru hial a ni.





RD-a nen hian March thla khan Aizawlah kan inkawm tawh a, kan inhriat dan pawh hetiang hi a ni a. Ka thianpa kawm ngeih tak Zohmingthanga, MPS chu Chanmari venga an naupan lai zawng lo awm thin, RDa te nen pawha in hre tha tak leh inkawm ve fo thin an lo ni a. Chumi zarah chuan RDa nen kan inhmelhriat a, phone ah te inbia in kan inhmu ta kha a ni a. Tin, Chanmari venga ka thianpa C.Laldinliana (Kingkonga/Dina) chu RDa thian tha ve tak a lo ni ve leh zel a. Chung te avang chuan RDa nen hian kan in nel nghal deuh mai a ni. RD-a hian Durtlang Hospitalah hna neiin aizawlah an nupa hian an khawsa a, reilo teah Zoramah an kir leh dawn a ni. Aizawla mi hrilh tawh ang ngeiin a vawihnihna atana 'Tuipuiral Mo' lawmna chu tluang takin kan nei thei ta a ni. He mi ni hian "Mizo" tih hi a lar hle a. Mizoram tih pawh mipui mimir te hmelhriatdan a lo ni ta a. Mizo takin kan lawm a, Mizo takin ropui kan ti e. Nupa tuak thar RD leh Karin ten Pathian malsawmna lo chang zel se.