Ka Nu, Khawnge I Awm?

Kum 6 ka nih laiin ka pa'n min boral san avangin kan unau mipa pahnih leh hmeichhia pahnihte chu ka nu hovin kan khawsa a, ka nau mipa hi kei aiin kum 2 chauha naupang a nih avangin kawng engkimah kan in thurual tawk viau zel a. Hnahram thawhna reng rengah kei aiin chawrche deuh hlek zawk mah se, ka pur ber a ni a. A tello chuan ramhnuai leh thim tham takngialah pawh kei mahin ka kal tam lo hle thin. Kan farnu te erawh sikul an kal thin tih loh chu in lama ka nu hnathawh lo puih leh khawsakrel chu an hna a ni ber a. Mite angin khawsa nuam tak ni lo mah ila, keimahni tawkah kan hlim ve em em thin a. Pa kan nei lo na a, ka nu hian Pathian chu kan pa a nih zia min hrilh nawn fo thin a, engemaw chenah pa mamawh ve viau thinin inhre mah ila, beidawn chang leh mamawh changa kan auh ber chu kan Pathian chu a ni a. Kan inhnemna awmchhun pawh a ni.

Ka nu hi Lal fanu a ni a,tin a pa fa hnuhnung te zingah a upa ber a ni bawk a. An naupan chhiat lai zawngin hna hram leh ramvah ilo an nei ngai meuh lo va, thenawm khawvengten sa an kahin an ei khawp an hleh a, hna hram leh hlothlawh ni se, khawtlangin an pui fo thin. A pi leh pute hunlai atanga rethei ngai meuhlo an ni. Tin, nunphung pangngai tak leh hreawm hre lutuk lovin a tet lai hun a lo hmang thin a. Kum 1953 vela lal te lalna a tawp khan an lo harsa chho tan ta a. Tin, a pa fa hmasate ho pawh sipaiah te tangboin, an lo inthen darh hlawm ta a. Ka nu chuan upa ber chan a lo chang ta a, a pa hriselna a tha lo ve leh zel bawk nen, engkim mai chu a koah a innghat a ni ta ber a. Nau 7 lai a nei lehnghal si a, a mawhphurhna chu a rit em em mai a ni. Dinhmun nuam sa ve tak atanga an dinhmun lo harsa chho chu sut tlang a lo ngai ta si a. Mipa leh hmeichhe thawh chi pawh thlu lo va, a vai hma vek a lo ngai ta a ni.

Chutianga ramvah leh leipui huan thlo va, lo seilian a nih avangin a rilru pawh a huai hle a. Zan thim leh misual te pawh hi a hlau ve vak lo va. Ramsa leh ran te hi a hlau ngailo. A tul phawt chuan zanlaiah pawh amahin a feh ngam a ni. Piputen "Sailo Ngurpui" an lo tih rilru hi a pu zo hle hian ka hria. Amaherawhchu, chutianga nu huaisen leh pa tak, taima leh hreawm hre vak lo e tilo chuan, a fa 4 ngawt mai, dam chhunga han hmeithai pui chu a huphurh hle a. A huphurh chhan ber pawh amah hian thingtlang pawl 4 thleng chauh a zir a. Chuvangin, a fate lehkha zirtirna kawngah a insit em em mai a ni. Tin, a nulat laia a tul tul thawka tlangval tluka an lo chhawr ber a nih avangin pasal han neih a, chhungkuaa hlim taka khawsak te chu a thlakhlel ber tur pawh a ni ngei mai. Mahse, vanduai a siamin ka pan a hun hmain min thihsan leh ta si a. Ka nu rilru beidawn dan tur leh mangan dan tur hi ka ngaihtuah nawn fo thin.

Vawikhat chu, thlahlel taka ka nu feh hawng hmel hmuh tuma kan thlir reng laiin a hmel reng reng kan hmu ta lo va, tlai khua a lo thim a, zanriah ei a hun tawh hle si a. Chutih laiin kan kawt kawnga mi feh hawng te chu hmuh tur an vang tial tial mai si, ka nu hmel hmuh in beisei chuan dingdithlip tak meuhin ral hla taka lo lang det det tawh phawt chu ka nu a nih beiseiin kan thlir a. Mahse, ka nu hmel reng reng kan tawng ta lo. Zanriah ei a hun tawh a, mahse ka nu tello chuan ei harsa kan ti bawk si a. Kan farnute phei chu hlauthawng takin inchhungah an mittui a hnam tiam tiam mai a. Ka nau mipa nen erawh in ti pachang takin 'a lo thleng tep tawh ang' tiin kan inhnem hram hram thung a. Mahse, zan a rei tulh tulh a, tlangval nula rim hawng zai ri chauh lo chu thawm dang reng a awm tawh si lo. Kan va mangang tak em.

Chutia ka nu lo hawng ta reng reng lo chu, huphurh takin ka nau nen chuan zawn tumin kan insiam a, kan pheikhawk te, kan lukhum te nen inthuamin, kan touch light te chu kan han dap a, kan farnu te erawh chu in ah lo awm tlat tura kan tih avangin hreh takin in lama lo awm chu an tum ve fan a, mahse, an mahni hmeichhe naupang pahnih chauh zan rei tawha in lo nghah chu an zuamlo hle tih an hmelah pawh a hriat theih a. Chutihlaia kan unau thinlung chhunga awm chu ziakin hmu thei ila chu "Ka nu khawnge i awm" tih hi a ni vek ngei ang. Kan chhungkaw uap lumtu ber leh kan eng kima engkim ka nu, a feh a rawn hawng ta reng reng lo chu a hmangaih a fate tan chuan ngaihtuah awm tak a va ni teh lul em.

Kum 9 ka ni a, ka nau hi kum 7 a ni a. Kan unau chuan kan chhuak ta a. Kan han tawng te chu kan khur deuh der der a, ka nau hian kei aiin thim a ngam a, zan a hlau lo zawk a, mahse, a u zawk ka nih avangin hlau ang leh hreh anga awm chu ka duh lo va, upa zawk chan pawh chu thei leh theilovin ka chang hram hram a. Thim thamah chuan kan kal zel a. Kan leipui kawng lah chu a zim em em mai a. Bawng emaw ramsa erawm pawhin lo zawh ve se, han inkenna tur eih hi a awm lo va, in hmu lawk sa lo kan nih phei chuan kan insu chawrh dawn a ni.

Tluang takin kan leipui chu kan thleng ta a, kan tih hmasak ber chu, ka nu auh chu a ni. Kan unau chuan kan theih tawka ringin "Ka nu khawnge i awm" kan in tih chhawk a, kan au thin a, mahse, kan au khawk ri lo chu min chhawntu reng reng a awm ta si lo. Kan lung a chhe tulh tulh a, trah aw zetin "ka nu khawnge i awm?" kan lawm lawm a, chhangtu rawlri reng reng kan tawng ta lo va. kan hlauthawng tulh tulh a, kan hlauhthawn ber chu sakei hrang leh misual kut a ni a. Mahse, chu chu he hunah hian kan ring phal meuh lo. Ka nu'n "eih ah, in lo kal a ni maw, he ta hi ka awm e" a lo tih chu kan beisei ber leh kan duhthusam chu a ni. Mahse, kan au eih zo ta si lo va, beidawng tak leh trap zawih zawih chung chuan kan leipui thlam chu kir sanin, in lam pan chuan kan hawng leh ta a. Ngawi rengin kan kal a, kan rilru erawh sawi ngai lovin a inhmu chiang hlein ka hria.

Kan farnu te beisei ber tur ka nu hmel chu kan hawn sak dawn loh avangin hreawm kan ti hle a. Thlaphang taka an lo awm tur te chu rilruah a awm reng mai si a. Chutia beidawng tak leh hreawm ti taka kan sekawtrawlh kan hawng chu ka nu aw kan hre ta a.. ka nu chu in ah a lo awm tawh a ni tih kan han hria chu kan va lawm tak em.. ka nau nen chuan rang mang khengin inchhung lut hmasa nih inchuh ang maiin kan tlan lut a, ka nu ngei mai chu kan hmu ta a, kan va lawm em.

Ka nu hian a hna laklawh tak chu a karah chawlhni a tlak dawn avangin a thlawhhma chu zawh hram hram a lo tum niin, thim thamah a lo thawk a, tin a hawng lam chu a tlai tawh em avangin pumpelh kawngah kalin a zawngtu a hmangaih a fapate pahnih nen chuan kan intawklawi a lo ni a. Ka nu tello va darkar tlemte awm pawh harsa kan tih a, kan mangan si chuan, ka nu chu keini unau tan chuan "khuanu" a ni ringawt mai.

(Hei hi 'True Story' behchhanin, chhiar nuam tura her rem a ni)